Analyse gebruik stijfliguren speeches Obama’s DNK24
De tweede avond van de Democratische Nationale Conventie in Chicago bevatte toespraken van onder andere Barack en Michelle Obama, Bernie Sanders en enkele prominente Democraten.
De energie was zo voelbaar. Dit is zijn thuis. Het is een feest als je mag spreken voor een welwillend publiek als een man die zijn sporen heeft verdiend. Het applaus is lang. Houdt aan. Langer dan normaal. En dan heeft hij nog geen woord gesproken. Het geeft hem nog meer energie, hij is overduidelijk in zijn element. Qua stijlfiguren voerde deze keer humor de boventoon. Daar is lef voor nodig en je moet je publiek goed kennen. Nou dat kent hij. Het dak ging eraf. Alle Obama-elementen zaten in de toespraken van zowel Michelle als Barack Obama: eenheid, hoop en verandering. In vuur en vlam stond het publiek.
Hij volgde na zijn vrouw, Michelle Obama, op de tweede avond van de conventie en grapte dat hij "de enige persoon is die dom genoeg is om na Michelle te spreken." De toon was gezet. Slimme opening. Obama hield een vurige toespraak van ongeveer 30 minuten, waarin hij het publiek ontroerde en aan het lachen maakte, terwijl hij Harris en haar kwaliteiten benadrukte.
Voordat ik u meeneem in de stijfliguren van Barack Obama ben ik zo vrij geweest om ook enkele stijlfiguren toe te lichten uit de speech van Michelle Obama. De voormalig first lady is ook zeer goed in speechen. Ik vermoed dat haar favoriete stijlfiguur ‘de tegenstelling’ is. Denkt u maar aan haar populair geworden oneliner: ‘When they go low, we go high’. Verwijzend naar alle drek die zij destijds over zich heen kregen van de Republikeinen.
Wat opviel was de parallel die beide speeches trokken tussen 2004, 2008 en 2024. Dat ging zelfs zover dat Barack uiteindelijk zijn oneliner (die echt iedereen op de wereld kan dromen) spreekwoordelijk doorgaf aan Kamala Harris. Zijn tijd is geweest, nu is Kamala Harris er klaar voor, en zo sloot hij af: ‘Yes she can!’ Daarover later meer.
Michelle wil met haar speech graag haar publiek de noodzaak laten inzien dat ze moeten gaan stemmen. De race is nog niet gelopen. Iedere stem telt, ieder stem doet ertoe. Bij de laatste verkiezingen was de opkomst 66.8% met een nipte overwinning voor de democraten. Iedereen weet dat er geen Trump-aanhangers op Harris’ gaan stemmen. Dat is niet de doelgroep. De doelgroep zijn de Democraten zelf. Als zij in beweging komen, komt het goed. Zij zijn met meer. Hoe doe je dat? Hoe roep je mensen op om te gaan stemmen?
Een van de veelgebruikte stijlfiguren van de Obama’s is het stijlfiguur evidentia. Vaak gebruiken ze er meerdere tegelijk. Voordat je mensen wilt overtuigen van iets, is het vrij noodzakelijk dat ze het probleem waarnemen. Zonder boze wolf wordt Roodkapje heel saai, snapt u? Dus Michelle maakt direct het probleem zichtbaar. Zegt het hardop. Dat is sterk. Bam. ‘It’s not gonna be easy (hier start evidentie = schilderachtige vertelling)
It’s up to us to remember what Kamala’s mother told her: “Don’t just sit around and complain. Do something.”
So if they lie about her—and they will—we’ve got to do something.
If we see a bad poll—and we will—we’ve got to put down that phone and do something.
If we start feeling tired, if we start feeling that dread creeping back in, we gotta pick ourselves up, throw water on our face, and what?
(Crowd chants: “Do something!”)
Authentieker wordt het niet. De moeder van de Presidentkandidaat zegt dit. Daar kunnen we ons mee identificeren. De Obama’s (en hun 5 speechschrijvers) mixen graag stijlfiguren, zodat de tekst nog beter overkomt. In bovenstaand voorbeeld zie je naast evidentia ook de anafoor (herhaling van dezelfde woorden) en de drieslag terugkomen. En, door voor deze opbouw te kiezen (stijlfiguur climax) krijg je 100% je publiek mee. Dit is een voorbeeld van retorisch vuurwerk. Je weet gewoon dat het publiek niets anders kan dan meedoen, en zo geschiedde. Het publiek scandeerde ‘do something!’
Haar betoog eindigt ze tot slot met een krachtige oproep: ‘Verzaak niet. Ga stemmen! Do something!’
Nog een voorbeeld uit haar speech.
Zij noemt de naam Trump niet maar we weten allemaal dat het over Trump gaat. Zij wil laten zien dat Kamala er is voor de normale Amerikanen. Zij kent hun problemen. Hun leven. Trump niet. Dat is de tegenstelling die ze neerzet. En weer doet ze dat door stijlfiguur anafoor en drieslag te combineren.
Normale Amerikanen gaan niet meerder keren failliet
Normale Amerikanen geven toe als ze verliezen
Normale Amerikanen pakken de normale trap en niet de roltrap
Bij die laatste speelt ze ook met pathos (je publiek) en de intelligentie van het publiek. Die roltrap is een subtiele verwijzing naar de Gouden roltrap in de Trump Tower.
Ok, nu hebben we al vijf stijlfiguren gezien. Evidentia, anafoor, herhaling, drieslag en climax.
Hoe doet haar man, de 44e President van de Verenigde Staten dit?
Barack Obama's toespraak was ook een waar meesterwerk in retoriek, waarbij verschillende stijlvormen op krachtige wijze werden gebruikt. Ik zet ze uiteen met voorbeelden.
Anafoor
Obama gebruikte herhaling om Harris' capaciteiten te benadrukken, waarbij hij zijn beroemde slogan omvormde tot "yes, she can," waardoor het publiek werd aangespoord en haar competentie werd versterkt.
Humor
Hij gebruikte humor om Donald Trump te bekritiseren, door hem te vergelijken met "de buurman die steeds zijn bladblazer aanzet"—een metafoor voor Trump's voortdurende verstoringen.
Metafoor
Of wat dacht u van deze.
“We do not need four more years of bluster and bumbling and chaos. We’ve seen that movie before, and we all know that the sequel is usually worse.”
De zin "We’ve seen that movie before" vergelijkt de ervaring van de afgelopen jaren met het kijken naar een film, zonder expliciet te zeggen dat het een film is. En we weten allemaal dat ‘vervolgen’ op iets meestal slechter zijn dan eerste keren. Aansprekende metafoor (dat is een pleonasme) want als een metafoor niet tot de verbeelding spreekt is het een slechte metafoor.
Synoniemen & drieslag
De zinsnede "bluster and bumbling and chaos" bevat een opsomming van drie woorden die qua structuur en ritme vergelijkbaar zijn. Allitereert ook beter dan alleen te zeggen ‘we do not need four more years of chaos’.
Antithese
"Kamala Harris won’t be focused on her problems, she’ll be focused on yours.”
Door twee tegengestelde begrippen tegenover elkaar te zetten benadruk je het contrast. In dit geval wordt het verschil tussen het focussen op persoonlijke problemen versus het focussen op de problemen van het volk benadrukt. En ook hier weer stijlfiguur anafoor (twee keer dezelfde paar woorden ‘be focused’)
Beeldspraak en opsomming.
Barack Obama vertelt ook het een en ander over Tim Welz, de vice-president van Kamala Harris. Als eerste ‘I love him’. En dan bouwt hij vertrouwen op bij het publiek door beeldspraak toe te passen. Ja, weer evidentia.
Tim is the kind of person who should be in politics: born in a small town, served his country, taught kids, coached football, took care of his neighbors. He knows who he is, and he knows what’s important. You can tell those flannel shirts he wears don’t come from some political consultant; they come from his closet.”
Door Tim Walz zo neer te zetten wordt zijn authenciteit geillustreerd. En die laatste zin over zijn shirts is ook briljant, het wekt de suggestie dat hij iemand is die zich niet laat beïnvloeden door politieke adviseurs, maar dat hij echt zichzelf is. Door de opsomming werkt Obama aan de geloofwaardigheid van Tim.
Wanneer je speecht is het ook mooi wanneer je de speech ‘rond’ kan maken.
Kan je de onderdelen met elkaar connecten? Ja, dat kan. Zij doen dat ook nu en gebruiken daarvoor nog een keer de bladblazer. Barack Obama laat de bladblazer nog een keer terugkomen. Hij zei dat Trump steeds gefrustreerder raakt naarmate hij banger wordt om van Kamala te verliezen. Hij maakte een grap waarin hij Trump vergeleek met "de buurman die constant zijn bladblazer aanzet." Over Walz zei Obama: "Ik houd van deze man," en over Harris: "Ze werkt hard voor wat ze bereikt heeft en geeft echt om anderen. Ze is niet de buurman met de bladblazer, maar degene die je helpt wanneer je het nodig hebt." Goed hè?
Barack Obama vroeg ook of zijn partij geduldig wilde zijn met de Amerikanen die niet per se voorstander zijn van de Democratische agenda. Ook hiervoor gebruikte hij weer een prachtige metafoor die hij met evidentia uitwerkte.
“If a parent or grandparent occasionally says something that makes us cringe, we don’t automatically assume they’re bad people,” he said. “We recognize the world is moving fast, that they need time and maybe a little encouragement to catch up.”
Evidentia is een stijlfiguur waarbij een schrijver of spreker een situatie zo levendig en gedetailleerd beschrijft dat de luisteraar of lezer zich deze gemakkelijk kan voorstellen. In dit geval wordt een herkenbaar beeld geschetst van een ouder of grootouder die moeite heeft om bij te blijven met de snelle veranderingen in de wereld. Door deze herkenbare situatie te beschrijven, maakt Barack Obama de boodschap levendiger en helpt hij het publiek om empathie te voelen voor mensen die achterblijven in hun acceptatie van nieuwe ideeën.
Hij sloot zijn speech af met een call to action.
En ook hierin zie je weer herhaling en drieslag terugkomen (more secure, more equal, more free).
“We’ll elect leaders up and down the ballot who will fight for the hopeful, forward-looking America we believe in. And together, we too will build a country that is more secure and more just, more equal and more free. So let’s get to work.”
Doorlopend werd er teruggegrepen op voorgaande campagnes (strijd voor een hoopvol en rechtvaardig Amerika) met als hoogtepunt de manier waarop hij het publiek aanmoedigen om zijn slogan nu tot haar slogan te maken: ‘Yes, she can!’ Cirkel rond.
Tot slot neem ik u graag nog mee in een laatste detail.
Nou ja, detail. Ook hier is goed overnagedacht. De verbinding van de speeches onderling. Weet u nog Michelle Obama’s oproep: ‘Do something’ doelend op ‘stem!’. Barack Obama eindigt met een “Do not boo, vote!’ En zo verbindt hij de oproep van Harris’ moeder ‘Do something’ met datgene wat moet gebeuren. Als democraat moet je gewoon simpelweg gaan stemmen en iedereen oproepen om ook te gaan stemmen!
En let nog even op: want toen moest Kamala Harris nog komen (zij sprak donderdagnacht – NL-tijd)
Zij presenteerde zich als een echte verbinder. Gebruikte stijlfiguur anafoor, drieslag en climax! Zij laat zien dat ze voor vrijheid staat. Ik citeer:
(1) De vrijheid om te leven zonder vuurwapengeweld – in onze scholen, gemeenschappen en gebedshuizen (ziet u hier de drieslag in een drieslag). (2) De vrijheid om openlijk en met trots te houden van wie je wilt. (3) De vrijheid om schone lucht in te ademen, schoon water te drinken en vrij te leven van de vervuiling die de klimaatcrisis voedt. (opsomming) en nu zet ze stijlfiguur Climax in. En de vrijheid die alle andere vrijheden ontsluit: de vrijheid om te stemmen.
En zo zijn we weer bij de eerste speech van Michelle Obama waarin ze de moeder van Kamala Harris’ aanhaalt die zegt ‘do something’ en gaan we via Barack Obama’s ‘dont boo, vote!’ naar de elected President herself: ‘freedom to vote!’.
Prachtig toch?
PS Tot zover mijn korte analyse. Wat vindt u ervan? Deel uw gedachten. Lees ze graag. Vindt u dit leuk? Let me know in the comments.Dan zal ik vaker iets delen met jullie. Wie weet komt er ooit een nieuwsbrief :) Voor nu: reageer gerust hieronder in de comments. Dankuwel.